Manastir Kuveždin iskustva

Manastir Kuveždin je nepokretno kultorno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja, koji se nalazi na jugozapadnom delu Fruške gore. Manastir pripada Eparhiji sremskog i nalazi se blizu sela Divoš. Manastirska crkva je posvećena Svetom Savi i Svetom Simeunu, a slava manastira je Preobražanje i slavi se 19.-6. avgusta. Turisti navode da se manastir nalazi na uzanoj dolini istoimenog potoka, i ističe činjenica da je igrao važnu ulogu u širenju kulta najstarijih srpskih svetaca među lokalnim stanovništvom Srema. Danas ga turisti veoma često posećuju u okviru tura po Fruškoj gori, na kojoj se nalazi 16 pravoslavnih manastira, a istorijski podaci govore da je na širem području na ovom prostoru zabeleženo više od 35 manastira, zbog čega važi za jednu veoma važnu regiju svih ljubitelja pokloničkog turizma.

Učesnici diskusija objašnjavaju da je manastir Kuveždin prema predanju osnovano poslednji srpski despot Stefan Štiljanović, 1520. godine. Manastir su gradili majstori sa primorskih strana, a prvi sigurni podaci potiču iz turskih zapisa iz 1566-1569 godine. U spisima se govori o manastiru Sveti Sava, koji drugo ime nosi Kuveždin. Iskustva govore da je manastir preživeo veoma burnu istoriju, tokom koje je bio više puta rušen i renoviran. Tokom Turske vladavine, bilo je više naloga da se manastir sruši, pre svega ztato što je pred kraj vladavine bio pust. Međutim, manastir su kasnije iskoristili kaluđeri manastira Slanci i Vinče, koji su ostali tu tokom velikih srpsko-turskih ratova, a kasnije su monasi iz Slanaca tu i ostali.

Tokom prvog svetskog rata, manastir Kuveždin je bio u veoma lošem stanju i oštećen, a prethodnom agrarnom reformom su mu oduzete veće površine zemlje. Međutim, manastir posle rata od muškog postaje ženski, i pod dobrom upravom igumanije Melanije je nastalo veliko sestrinstvo koje je brzo obnovilo i uzdiglo manastir. Prema istorijskim podacima, manastir je tokom 1930 ih brojio preko 50 monahinja i bio je među najvećim u srpstvu. Tokom drugog svetskog rata, manastir je ponovo razoren, a 1944. godine je i miniran od strane nemačke vojske i ustaša. Miniranjem je uništen najveći deo manastira, njegova arhiva, duborezbarija i radovi akademskog slikara Pavla Simanića. Monahinja Jelena je pokušala da spasi radove i sakrije oko 20 ikona, ali je tokom spašavanja uhvaćena i pogubljena. Nakon drugog svetskog rata komunistička vlast nije bila previše zainteresovana za obnovu manastira, a dodatno je oduzeta zemlja i cigle iz ruševina, koje su iskorišćene za zidanje okolnih domova kulture u selima.

Ozbiljnija obnova manastira Kuveždin je započela tek nakon devedesetih godina, kada manastir postaje ponovo muški, a 1990. godine je za vreme igumana Antonija Đermanovića stavljen pod zaštitu kao spomenik kulture. Obnova je zvanično započela 1997. godine pod rukovodstvom zavoda za zaštitu kulture u Sremskoj Mitrovici, a pokrovitelj je Eparhija Sremska SPC. prema iskustvima, obnovljeni su manastirska crkva, kao i južna strana konaka. Asfaltiran je prilaz sa lokalnog puta, zbog čega se i sve češće posećuje u turama poslednjih godina. Aranžmani prema iskustvima turista najčešće obuhvataju posetu za vreme praznika Svetog Save kojem je i posvećen manastir, ali ljubitelji pokloničkog turizma ga posećuju i u okviru drugih tura i obilazaka manastira na Fruškoj gori.

U blizini samog manastira se nalazi i današnji deo sela Divoš koji je poznat kao Prnjavor. Prema istorijskim podacima, to je bilo zasebno naselje poznato kao Kuveždinski Prnjavor, u kojem su živeli najamnici radnici na manastirskom veleposedu. Međutim, posle drugog svetskog rata, ovaj deo je pripojen selu Divoš, u kojem takođe postoji manastir Divša, ili Đipša, i koji se često obilazi zajedno u okviru tura. U krugu manastira se nalazi i izvor pijaće vode, a verovanja su kao i kod ostalih manastira, da je voda sa izvora lekovita, iako nema konkretnih dokaza za tako nešto.