Iskustva posle moždanog udara

Moždani udar je medicinski termin koji označava stanje kada se mozgu prekine snabdevanje krvi. Bez krvi, moždane ćelije izumiru, zbog čega dolazi do oštećenja određenih delova mozga, odnosno centara u mozgu, a u najgorem slučaju nastupa smrt. Stručnjaci objašnjavaju da postoje dva glavna tipa moždanog udara, a to su ishemijski, kada prekid nastaje usled blokiranog krvog suda u mozgu, ili hemoragijski, kada dolazi do krvarenja u ili oko mozga. Isohemijski moždani udar je češći i čini 85% svih udara, dok se hemoragijski dešava u oko 15% slučajeva, i među ljudima je poznat kao izliv krvi na mozgu. Čitajući forume, stiče se utisak da su iskustva posle moždanog udara izuzetno različita, i pre svega zavise od ozbiljnosti udara, reakcije stručnog osoblja, godina pacijenta i mnogih drugih faktora.

Stručnjaci na forumima navode da postoje različiti uzroci nastanka moždanog udara, kao što su visoki pritisak, dijabetes, pušenje, holesterol gojaznost i mnogi drugi. Ove bolesti direktno utiču na krvne sudove, i lako dolazi do zapušenja i direktnog prekida dovoda krvi. Ipak, kao najveći problem se ističe činjenica da moždani udar može da počne postepeno, bez jakih bolova ili ozbiljnijih simptoma kao što je to slučaj kod srčanog udara. Prvi simptomi su prema rečima stručnjaka problemi sa vidom, vrtoglavica, glavobolja, usporenost motornih funkcija i drugi. Početak udara može da potraje i više dana, a to predstavlja veliki problem, jer mozak ostaje duže vreme bez krvi, zbog čega se javljaju trajna i veća oštećenja funkcija.

Iskustva posle moždanog udara mogu da se podele na nekoliko grupa, što prvobitno zavisi od ozbiljnosti udara, prethodnog stanja pacijenta i njegovih godina, ali i reakcije osoblja. Na prvom mestu, ističe se činjenica da određen broj ljudi ne preživi posledice moždanog udara, i tada je najčešće reč o teškim udarima i ozbiljnijim narušavanjem funkcija mozga. Blagovremenom reakcijom lekara, veliki broj pacijenata uspeva da preživi moždani udar, ali tada se razvijaju posledice, kao rezultat oštećenja moždanih ćelija.

Kao najčešće posledice moždanog udara se ističu nepokretnost povezana sa slabošću ili ukočenošću udova. To se ispoljava naglo nastalim gubitkom funkcije nekog dela tela, odnosno oduzetošću udova i mišića. Reč je o oštećenju centralne kontrole pokreta (”lezije centralnog motoneurona”), čije se kliničke specifičnosti prepoznaju detaljnim pregledom. Slabost se najčešće javlja duž jedne strane tela, a zbog tonusa mišica ruka ostaje ukočena u laktu i priljubljena uz telo, a noga ostaje kruta u kolenu i kuku. Pored toga, tonus mišića se zadržava i u jednoj strani lica, koja ostaje deformisana.

Pored ukočenosti i nepokretnosti jedne strane tela, iskustva posle moždanog udara govore da mogu da se jave problemi sa ravnotežom i hodanjem, problemi sa gutanjem, gubitak kontrole nad crevima i bešikom i umor koji ne prolazi. Približno jedna trećina onih koji su preživeli moždani udar imaju problem sa govorom koji se naziva afazija. Podjednako su problematični hronični bolovi koji teško prolaze. Poremećajem centara u mozgu, telo postaje veoma osetljivo, pa čak i najmanji dodiri postaju bolni. Prisustvo bola posle moždanog udara otežava procese rehabilitacije, doprinosi depresivnosti i smanjuje kvalitet života. Bolovi i umor mogu veoma negativno da utiču na celokupno psihičko stanje preživelih od moždanog udara, zbog čega je veoma važna podrška porodice i okoline.

Ozbiljnost posledica nakon moždanog udara zavisi od ozbiljnosti samog udara, pa pacijenti mogu veoma brzo da izađu iz bolnice tek sa blagim posledicama, ali mogu da ostanu i više meseci. Bez obzira na ozbiljnost, nakon stabilizacije pacijenta pristupa se rehabilitaciji. Rehabilitacija obuhvata više terapija, koje za cilj imaju da ublaže posledice moždanog udara i povrate kvalitet života preživelima. Kod težih udara, pristupa se radnoj terapiji, u kojoj se pacijentima pomaže da ponovo upoznaju osnovne i svakodnevne veštine kao što su oblačenje i kretanje. Fizioterapija obuhvata vežbe koje pomažu u kretanju i održavanju ravnoteže, i koristi se kod svih koji imaju ove poteškoće nakon udara. Kod pacijenata sa oštećenim centrom za govor se pristupa govornim i jezičkim terapijama, koje mogu pacijentima da pomognu da lakše jedu i piju. Ne treba zaboraviti ni psihološke terpaije, koje su obavezne kako bi se prevazišli emotivni problemi i problemi sa pamćenjem i razmišljanjem.

Iskustva posle moždanog udara govore da pravilnim pristupom i rehabilitacijom, uz pomoć porodica i lekara, pacijenti mogu da se vrate normalnom životu. Ipak, krajnji rezultati će uvek zavisiti od oštećenja i stanja preživelog nakon moždanog udara. Veliki problem predstavlja strah od recediva moždanog udara, pre svega zato što postoji rizik kod svih preživelih. Zbog toga se kao deo života nakon preživelog moždanog udara preporučuje i više aktivnosti, promenjen režim ishrane, vežbanje i uopšteno promenjen način života. Tako se sprečava rizik od ponovog udara i začepljenja sudova, ali će on uvek postojati nakon prvog udara.

ISKUSTVA POSLE MOŽDANOG UDARA - POSLEDICE:

• Ukočenost udova
• Ukočenost jedne strane
• Poteškoće sa govorom i ravnotežom
• Poteškoće sa govorom
• Poteškoće sa obavljanjem svakodnevnih zadataka
• Poteškoće sa upravljanem bešikom i crevima
• Emotivni i psihološki problemi
• Ponovni rizik od moždanog udara