Rak pluća - simptomi iskustva

Rak pluća je maligna bolest koja počinje u plućima i dovodi do nekontrolisanog rasta ćelija koje mogu formirati tumore. Tumori mogu biti primarni, kada nastaju direktno u plućima, ili metastatski, kada rak sa drugih delova tela pređe u pluća. Rak pluća nastaje kada se genetski materijal u ćelijama pluća ošteti, što uzrokuje njihovu mutaciju i rast u tumor.

Vrste raka pluća

Rak pluća se obično deli na dve glavne vrste:

Nesmall ćelijski rak pluća (NSCLC) – Ovaj tip čini oko 85% svih slučajeva raka pluća. Podeljen je na tri podvrste:

• Adenokarcinom – Najčešći tip među nepušačima, često se javlja u spoljnim delovima pluća.
• Skvamozni karcinom – Obično se razvija u velikim disajnim putevima pluća i najčešće je povezan sa pušenjem.
• Velika ćelijska karcinom – Manje čest, ali može brže rasti i širiti se.

Small ćelijski rak pluća (SCLC) – Ovaj tip je ređi, ali agresivniji i brže se širi na druge delove tela. Često je povezan sa pušenjem i obuhvata brži razvoj metastaza.

Najveći i najpoznatiji faktor rizika, uzrokuje većinu slučajeva raka pluća. Duvanski dim sadrži mnoge kancerogene materijale koji oštećuju ćelije u plućima. Izlaganje dimu od cigareta, čak i ako osoba nije pušač, može povećati rizik od razvoja raka pluća. Dugotrajno izlaganje zagađenju, bilo iz saobraćaja, industrije ili drugih izvora, može povećati rizik od raka pluća. Drugi faktori rizika uključuju izloženost hemijskim supstancama i kancerogenim materijalima, kao što su rad u rudarenju ili u industrijama sa radnicima koji su izloženi radonima ili nekim drugim toksičnim supstancama.

Da li je rak pluća izlečiv zavisi od nekoliko faktora, uključujući vrstu raka, stadijum u kojem je dijagnostikovan, zdravstveno stanje pacijenta, kao i primenjeni tretmani. Ako se rak pluća otkrije u ranoj fazi, pre nego što se proširio izvan pluća, šanse za izlečenje su veće. Hirurški zahvati, kao što je uklanjanje dela pluća (lobektomija) ili celog pluća (pneumonektomija), zajedno sa dodatnim terapijama, mogu dovesti do potpunog izlečenja kod nekih pacijenata. Kod kasnijih stadijuma, kada je rak pluća metastazirao (širio se) u druge delove tela, izlečenje je teže, ali nije nemoguće. U tim slučajevima, tretmani kao što su hemoterapija, imunoterapija, zračenje i ciljano lečenje mogu pomoći u produžavanju života i poboljšanju kvaliteta života, ali ne garantuju potpuno izlečenje. Small ćelijski rak pluća (SCLC) je agresivniji i često dijagnostikovan u kasnijim stadijumima, dok je nesmall ćelijski rak pluća (NSCLC) češći i može se bolje lečiti, posebno u ranim fazama.

Rani simptomi Nesmall ćelijskog raka pluća

Rani simptomi nesmall ćelijskog raka pluća (NSCLC) mogu biti suptilni i lako se mogu zameniti sa simptomima drugih, manje ozbiljnih bolesti. Međutim, važno je prepoznati ih kako bi se omogućila rana dijagnostika i lečenje. Jedan od prvih simptoma je perzistentni kašalj, koji traje duže od tri nedelje ili se pogoršava s vremenom, često je prvi znak. Ovaj kašalj može biti suvi ili produktivan (sa iskašljavanjem sluzi ili krvi). Zatim, osobe sa rakom pluća mogu primetiti otežano disanje, naročito pri fizičkoj aktivnosti ili čak u mirovanju. Bol u grudima može biti blag ili intenzivan, ponekad oštar, i može biti povezan sa disanjem ili kašljem. Hemoptoe, odnosno prisustvo krvi u iskašljanom sputumu, može biti znak raka pluća, čak i u njegovim ranim fazama. Neobjašnjiv umor koji ne prolazi, čak i uz odmor, može biti znak raka pluća, jer telo troši energiju boreći se sa bolešću. Neočekivani gubitak težine i smanjen apetit mogu biti simptomi raka pluća, iako nisu specifični samo za ovu bolest. Hrapavost ili promene u glasu mogu ukazivati na tumor koji pritisne glasne žice ili druge delove disajnog sistema. Povećanje vena u predelu vrata i lica, uz otežano disanje, može ukazivati na pritisak tumora na velike vene. Važno je napomenuti da ovi simptomi mogu biti uzrokovani i drugim, manje ozbiljnim stanjima, ali ako su prisutni, trebalo bi se obratiti lekaru za dodatne pretrage i dijagnostiku. Rano otkrivanje raka pluća može značajno povećati šanse za uspešno lečenje.

Korisnici na forumima o Non-Small Cell Lung Cancer (NSCLC) često opisuju simptome koji su, u mnogim slučajevima, suptilni u početnim fazama bolesti. Mnogi pacijenti nisu primetili simptome sve dok rak nije napredovao. Neki od ranih simptoma uključuju hronični kašalj, promene u boji ili količini iskašljaja, bolove u grudima, kratkoću daha, i ponekad umor. Drugi su izveštavali o neobjašnjivim gubicima težine ili smanjenom apetitu. Kod nekih pacijenata, NSCLC je otkriven slučajno tokom rutinskih pregleda, poput CT skeniranja, pre nego što su se ozbiljnije manifestovali simptomi​. Što se tiče stadijuma, mnogi korisnici ističu da je rak često otkriven u fazama 3 i 4, kada je bolest već uznapredovala. Ovo je posebno česta situacija jer simptomi u ranim fazama mogu biti blag i često nisu prepoznati kao znak raka. Međutim, pacijenti koji su u ranim fazama, kao što su stadijumi 1 i 2, često su imali sreću da su njihove bolesti otkrivene ranije, zahvaljujući nagoveštajima poput ponovljenih upala pluća, što ih je navelo da potraže pomoć.

Rani simptomi Small ćelijskog raka pluća

Rani simptomi Small Cell Lung Cancer (SCLC) mogu biti suptilni, što često otežava rano otkrivanje ove vrste raka pluća. Zbog agresivne prirode bolesti, simptomi se brzo razvijaju, ali često ne pokazuju specifične znakove koji bi odmah ukazali na rak. Najčešće se javlja postepeno pogoršanje postojećeg kašlja, koji može biti suvi ili sa iskašljajem. U nekim slučajevima, može doći i do krvavog iskašljaja.n Kod nekih pacijenata, osećaj gušenja ili otežanog disanja, što može biti povezano sa opstrukcijom disajnih puteva. Osobe sa SCLC često osećaju hronični umor, koji se ne povlači nakon odmora. Zbog rasta tumora u plućima, može doći do bola u predelu grudi, koji se ponekad pogoršava tokom kašlja ili dubokog disanja. Zbog brzog napredovanja bolesti, SCLC se obično dijagnostikuje u uznapredovalim fazama, često kada simptomi već postaju upadljiviji. Mnogi pacijenti ne primete ozbiljnije simptome dok bolest ne dosegne stadijum 3 ili 4, kada je rak već metastazirao na druge delove tela.

Pacijenti često izveštavaju da su prvi simptomi poput kašlja, koji nisu ozbiljno shvatili u početku, bili okidač za dalje ispitivanje. SCLC je obično otkriven u fazama 3 ili 4, kada su simptomi postali jasniji i ozbiljniji, što je često posledica brze progresije bolesti. Na forumima se spominje da su mnogi saznali za rak slučajno tokom rutinskih pregleda, poput CT skeniranja, dok su drugi saznali o bolesti tek nakon što su simptomi postali teži. Neki pacijenti kažu da su u početnim fazama bolesti primetili nagli pad energije, što ih je navelo da potraže medicinsku pomoć. Zbog brzog napredovanja bolesti, SCLC je obično dijagnostikovan u kasnijim fazama, kada je već metastazirao na druge delove tela, što može otežati lečenje. 

Simptomi small cell lung cancer (SCLC) i non-small cell lung cancer (NSCLC) mogu biti slični, ali postoje i određene razlike, pre svega u načinu progresije bolesti i karakteristikama simptoma. SCLC je mnogo agresivniji oblik raka pluća, pa se simptomi obično razvijaju brzo i mogu se pojaviti iznenada. Zbog svoje brzine širenja, SCLC često uzrokuje ozbiljne simptome u ranim fazama, a bolesti se obično otkriva u uznapredovanim stadijumima. NSCLC, s druge strane, može rasti sporije, pa simptomi mogu biti suptilniji u početnim fazama i postepeno se razvijaju tokom vremena. Uz tipične simptome poput kašlja, kratkoće daha, bolova u grudima i gubitka apetita, SCLC može izazvati i druge specifične simptome zbog njegove tendencije da brzo metastazira, uključujući poremećaji u ravnoteži elektrolita ili neuološke simptome. 

Dok NSCLC može imati iste osnovne simptome, postoji manja verovatnoća za pojavu ozbiljnih sistemskih simptoma (poput sindroma neadekvatne sekrecije antidiuretskog hormona ili neurologičkih problema) u ranim fazama bolesti. NSCLC često uzrokuje simptome povezane sa lokalizacijom tumora, uključujući ponekad veće probleme sa kašljem ili bolovima u grudima, dok se metastaze razvijaju sporije.

RAK PLUĆA - TIPIČNI SIMPTOMI:

• kašalj
• kratkoća daha
• bol u grudima
• gubitak težine
• umor

RAK PLUĆA - ATIPIČNI SIMPTOMI:

• bol u leđima
• uporna glavobolja
• oticanje lica i vrata
• povećanje limfnih čvorova