Iks nož iskustva

Iks nož, čiji je originalni naziv Edge nož, je novija tehnika stereotaksične radiohirurgije sa čijom se upotrebom u Srbiji počelo 2018. godine. Stereotaksična radiohirurgija podrazumeva veoma precizne tehnike radioterapije, koje u visokim dozama radijacije precizno lociraju i zrače tumore. Pored iks noža, za stereotaksičnu radiohirurgiju koriste se gama nož i sajber nož. U odnosu na gama nož, koji se koristi za tumore mozga i kičme, iks nož može tretirati tumore u bilo kom delu tela, ali nije primenljiv za sve tumore i sve stadijume bolesti. To podrazumeva glavu, vrat i kičmu, pluća, u zavisnosti od stadijuma, pankreas, bubreg, nadbubrežnu žlezdu za kontrolu bola, bešiku i ginekološke zahvate. Osim što je Iks nož noviji tretman u odnosu na gama nož, za razliku od gama noža i sajber noža, X nož je neinvazivan i bezbolan, jer nije potrebno koristiti metalne rešetke tokom tretmana, niti ima potrebe za davanjem anestezije pacijentu. Zračenje iks nožem je u Srbiji još uvek nova metoda, pa ne postoji veliki broj ličnih iskustava pacijenata, ali se veliki broj osoba interesuje za ovu temu.

Cilj terapije je uništiti tumore i metastaze pomoću jonizujućeg zračenja, odnosno zračenjem X zracima, vrlo precizno i što manje oštećujući okolna zdrava tkiva, što upravo iks nož omogućava. Rezultati terapije zavise od tumora i stanja koje se leči. Nekada dođe do delimičnog, a nekad do potpunog povlačenja tumora. Ističe se da se može desiti i da dođe do progresije bolesti, odnosno da se ne postigne nikakav efekat zračenjem iks nožem što najčešće znači da je taj tumor radiorezistentan.

Pacijent može biti predložen konzilijumu za zračenje iks nožem od strane nadležnog onkologa, onkohirurga ili radijacionog onkologa. Ako lečenje pacijenta X nožem bude odobreno, počinje se sa pripremama. Pre početka terapije obavlja se pregled i CT skener kako bi se isplaniralo zračenje. Preventivno se primenjuje antiedematozna terapija kako bi se smanjili otoci u mozgu, a može se davati i antiepileptična terapija ako lekar proceni da postoji potreba. Tim lekara i tehničara koji rade na iks nožu su radijacioni onkolog, medicinski fizičar, tehničari za rendgen i medicinske sestre. Jedna sesija zračenja može trajati od par minuta do 45 minuta, a obično se za lečenje jednog pacijenta primenjuje od jedne do pet sesija. Deca se takođe mogu zračiti iks nožem.

Nakon zračenja iks nožem mogu se javiti nuspojave, odmah nakon terapije ili nakon nekog vremena, a zavise od stanja pacijenta i područja koje se zrači. Nakon zračenja glave, vrata ili kičme najčešće se javljaju glavobolje, mučnine, povraćanje, epileptični napadi i opadanje kose. Zračenje grudnog koša može izazvati pojavu suvog kašlja, problema sa gutanjem i neinfektivnog zapaljenja pluća. Kada se zrači stomak može doći do povraćanja, a zračenje karličnog dela može izazvati učestalu potrebu za mokrenjem.

Iks nož - prednosti:

• Nije ograničen na glavnu, vrat i kičmu već se mogu tretirati i drugi delovi tela
• Visoko precizna tehnika
• Neinvazivan
• Bezbolan
• Može tretirati tumore kod dece

Iks nož - nedostaci:

• Može doći do određenih nuspojava
• Nekad može doći do progresije bolesti ako je tumor radiorezistentan
• Nije primenljiv za sve tumore i sve stadijume bolesti